Testament

Tijdens het leven wilt u eigenlijk niet bezig zijn met het moment dat u komt te overlijden. Maar u vindt het toch belangrijk dat uw nalatenschap goed geregeld is voor uw nabestaanden. Daarom kiezen veel mensen voor het opstellen van een testament. Maar wat is dat eigenlijk?

Een testament is een document waarin u aangeeft wat er bij uw overlijden moet gebeuren met uw nalatenschap. Denk aan bijvoorbeeld  aandelen, contant geld, schulden, sieraden, andere spullen of dieren. In uw testament bepaalt u hoe deze nalatenschap wordt verdeeld en wie de executeur is. Een ander woord voor testament is wilsbeschikking.

Geld nalaten of erfgenamen aanwijzen kan alleen in een testament vastgelegd worden en daarvoor moet u naar de notaris.

Om een testament te maken, moet je in ieder geval 16 jaar of ouder zijn. Een andere eis is dat u handelingsbekwaam bent. Een testament is een persoonlijk document, dus zowel u als uw partner hebben een eigen testament.

Indien er geen testament is bepaalt de wet wat er gebeurt. Door het opstellen van een testament neemt u de regie in handen en kunt u afwijken van de standaard wettelijke regeling. Een testament wordt opgemaakt bij een notaris.

Redenen maken testament

Er zijn veel redenen om een testament te maken. De redenen kunnen per persoon verschillen:

• fiscale voordelen
• persoonlijke wensen vastleggen
• wanneer u als partner niet getrouwd bent, erft u niet van elkaar als er geen testament is
• wanneer u kinderen heeft is het aan te raden om een testament te maken. U kunt hierin onder andere regelen wie voor de kinderen zorgt als u er niet meer bent.
• het regelen van de voogdij van de kinderen
• het benoemen van een executeur
• erfgenamen benoemen
• Veiligstelling vermogen voor de kinderen bij een tweede huwelijk
• Het opnemen van een legaat
• Regelen van bedrijfsopvolging
• ...

Erfbelasting besparen

Een goed testament bespaart erfbelasting en de AWBZ zorgbijdrage. Een notaris kan hier verschillende testamentvormen voor opstellen. De te bereiken voordelen van een goed testament zijn afhankelijk van uw persoonlijke situatie.

Bestaand testament

Heeft u al een testament? Laat deze dan periodiek controleren. De wetgeving wordt zo nu en dan aangepast. Het is belangrijk om te weten of uw testament ook onder de huidige/nieuwe wetgeving voldoet. En natuurlijk kunnen ook uw persoonlijke situatie en wensen veranderen.

Centraal Testamentenregister

Wilt u weten of een overledene een testament heeft opgesteld, ga dan naar het Centraal Testamentenregister. Alle testamenten die in Nederland zijn opgemaakt worden hier geregistreerd.

Zaken in uw leven kunnen veranderen. Dan is het verstandig om uw testament te laten controleren. Denk aan het krijgen van kinderen of het ontvangen van een grote erfenis. Wetswijzigingen zijn ook een reden om het testament weer eens tegen het licht te houden. Een testament kan op elk moment bij de notaris worden gewijzigd of herroepen.

Eens in de vijf jaar een controle of het testament nog past bij de actuele situatie is een redelijke termijn. Let op: als u een testament heeft gemaakt is deze voor altijd geldig. Als u wilt dan kunt u het testament herroepen. De enige manier om dit te doen is bij de notaris!

Het verscheuren of weggooien van uw testament is niet voldoende, het testament blijft geldig. De notaris meldt de wijzigingen van het testament bij het Centraal Testamentenregister.

Heeft u geen testament laten opstellen? Dan bepaalt het erfrecht wie uw erfgenamen zijn en hoeveel zij erven. De regels van het erfrecht staan in het Burgerlijk Wetboek.

Het erfrecht bepaalt onder andere dat:

• alleen uw echtgenoot of geregistreerd partner en uw bloedverwanten van u erven
• er 4 groepen bloedverwanten zijn
• de zogenoemde wettelijke verdeling geldt als u op het moment van overlijden getrouwd of geregistreerd partner bent en een of meer kinderen heeft. Het gaat om kinderen die eigen kinderen waren door geboorte of erkenning of geadopteerde kinderen.
• Pleegkinderen en stiefkinderen zijn erfgenaam als dit is opgenomen in een testament.

Samenwonenden kunnen zonder testament niet van elkaar erven!

Maar zij kunnen in een samenlevingscontract of in een testament wel regelen dat bezittingen na het overlijden van de 1 naar de ander gaan.

Bij uw overlijden breekt voor uw nabestaanden een moeilijke periode aan waarin veel geregeld moet worden. Maar wie neemt daarin het voortouw? Wie zorgt ervoor dat de uitvaart en het afwikkelen van de nalatenschap in goede harmonie verlopen? En wie hakt de knoop door als er toch een conflict ontstaat?

Hieronder vindt u een aantal veelkomende bepalingen met een uitgebreide uitleg.

Bewind

U kunt in uw testament bepalen, dat wat een erfgenaam krijgt onder bewind wordt gesteld. De erfgenaam is dan wel eigenaar van de goederen, maar hij mag er niet mee doen wat hij wil. De door u aangewezen bewindvoerder krijgt het beheer over de goederen.

Voogdij

Heeft u minderjarige kinderen? Dan kunt u de voogdij regelen. In een testament kunt u een of twee personen aanwijzen als voogd. Als beide ouders overlijden wanneer de kinderen minderjarig zijn, krijgen deze personen het gezag over de kinderen totdat ze volwassen zijn. Met het benoemen van een voogd voorkomt u heel veel problemen! 

Uitsluitingsclausule

Dit is een bepaling (clausule)in een testament of bij een schenking. Een erflater of schenker bepaalt dat de erfenis of schenking niet in de gemeenschap van goederen valt van de erfgenaam of begiftigde.

Stel dat u bent overleden en uw kind heeft van u geërfd. Na ontvangst van de erfenis gaat uw kind scheiden. U had niet gewild dat de ex dan meedeelt uit de erfenis die uw kind van u heeft gekregen. U kunt in het testament bepalen met een uitsluitingsclausule dat het (ex) schoonkind niets krijgt. Formeel gezegd: u wilt dat uw erfenis niet wordt opgenomen in een algehele gemeenschap van goederen.

Executeur

U kunt in een testament een persoon aanwijzen die alles rondom de erfenis regelt. Het is mogelijk in het testament drie verschillende soorten testamentair executeurs aan te wijzen. Op die manier kunt u de taken die ontstaan na uw overlijden verdelen onder meerdere personen. Als u bijvoorbeeld uw zoon erg goed vindt met de financiën dan kunt u specifiek die functie aan hem toebedelen en vervolgens het regelen van de uitvaart aan uw dochter.

De executeur zorgt dat alle nog openstaande rekeningen worden betaald, dat de belastingaangifte wordt gedaan, dat de erfgenamen hun erfdeel krijgen enzovoort. Als er geen executeur is aangewezen zijn alle erfgenamen gezamenlijk hiervoor verantwoordelijk. Dat leidt in veel gevallen tot behoorlijke spanningen en problemen. Het benoemen van een executeur maakt het afhandelen van de nalatenschap veel eenvoudiger.

Inbrengverplichting

Volgens het huidige erfrecht hoeven schenkingen aan kinderen die erfgenaam zijn, niet te worden ingebracht in de nalatenschap van de ouder, tenzij de ouder dit ten tijde van het verrichten van de schenking of in het testament heeft bepaald. Inbreng van een schenking betekent dat de schenking dient te worden verrekend met het erfdeel.

Eigenlijk krijgt het kind door de inbrengverplichting als het ware een voorschot op het erfdeel. Dat kan alleen als het kind ook erfgenaam is. Indien het niet de bedoeling is dat de schenking ingebracht wordt in de nalatenschap, omdat het bijvoorbeeld de bedoeling is dat het ene kind boven het andere kind bevoordeeld zal worden, dan moet bij de schenking bepaald worden dat de schenking niet dient te worden ingebracht door het kind.

Als u aan een bepaalde persoon iets wilt nalaten, dan kunt u dat doen via een legaat. Een legaat neemt u op in uw testament. Hierin beschrijft u duidelijk wat u aan welke persoon wilt nalaten. Bijvoorbeeld welk meubelstuk, welk sieraad of een bepaalde som geld. Degene aan wie u het legaat wilt nalaten heet een legataris.

U kunt ook een legaat opnemen voor een organisatie, bijvoorbeeld een goed doel. De erfgenamen en eventuele executeur zijn verplicht de legataris op de hoogte te stellen van het legaat en het legaat af te geven.

Een codicil is goedkoop want u hoeft niet naar de notaris. Met een codicil kunt u spullen met emotionele waarde nalaten. U moet heel nauwkeurig omschrijven om welk voorwerp of meubel het gaat. En wie het krijgt. Verzamelingen of spullen die niet tot de inboedel behoren (zoals een auto en geld), kunt u niet via een codicil nalaten. Dat kan alleen in een testament.

Een codicil is alleen geldig als het voldoet aan de volgende 3 eisen:

• Met de hand geschreven
• Elke pagina is ondertekend
• Voorzien van een datum

Nadeel codicil

Uw codicil kunt u gewoon thuis bewaren. Het voordeel is dat u het codicil dan gemakkelijk kunt aanvullen. Vermeldt bij iedere wijziging opnieuw de datum en zet uw handtekening eronder. Het nadeel van thuis bewaren is dat het dan misschien niet gevonden wordt, of te laat. Ook bestaat het gevaar dat het codicil wordt weggemaakt door iemand die niet blij is met uw laatste wensen.

U kunt uw codicil in bewaring geven bij een notaris. Laat uw erfgenamen weten dat u een codicil heeft opgesteld en welke notaris het bewaart.

Na het overlijden hebben de nabestaanden nog een groot aantal zaken te regelen. Denk aan Social Media en aan het feit of u als erfgenaam de erfenis aanvaadt of juist niet.

Pas op: per ongeluk zuiver aanvaarden

Als u nog niet zeker weet of u zuiver wilt aanvaarden, pas dan op dat u zich niet als erfgenaam gedraagt. Bijvoorbeeld door waardevolle spullen van de overledene mee naar huis te nemen of geld op te nemen van de gezamenlijke rekening. Op het moment dat u door uw gedrag een erfenis (per ongeluk) aanvaardt, aanvaardt u de erfenis mét eventuele schulden. Dat kan u duur komen te staan!